trasa .gpx
|
Miejsce zamachu na Hansa Franka
Lokalizacja: Puszcza Niepo艂omicka
| Wsp贸艂rz臋dne GPS: | 50掳00′39,5 N; 20掳13′20,2 |
Data wpisu | 2011-06-13 |
ZAMACH NA HANSA FRANKA - 29 I 1944
Wracamy na g艂贸wny trakt i wci膮偶 oddalaj膮c si臋 od g艂贸wnej drogi dochodzimy do skrzy偶owania le艣nej drogi z asfaltow膮. Skr臋camy w lewo i dochodzimy do wiaduktu.
W tym w艂a艣nie miejscu 29 stycznia 1944 roku odzia艂y krakowskiego Kedywu "B艂yskawica" i "Grom" pr贸bowa艂y przeprowadzi膰 zamach na Generalnego Gubernatora Hansa Franka, praw膮 r臋k臋 Hitlera w Generalnej Guberni. Cz艂owieka, kt贸ry kierowa艂 mordami na tym terenie. Akcja si臋 nie powiod艂a. Partyzantom uda艂o si臋, co prawda wysadzi膰 poci膮g, ale Frank nie zosta艂 nawet powa偶nie zraniony.
Zamach by艂 przygotowywany od po艂owy stycznia. W tym czasie do dow贸dztwa Kedywu dotar艂a wiadomo艣膰, 偶e Hans Frank wraz z innymi wa偶nymi urz臋dnikami uda si臋 29 stycznia do Lwowa na przypadaj膮ce w dniu nast臋pnym obchody rocznicy obj臋cia przez Hitlera urz臋du Kanclerza. Zgodnie z planem poci膮g mia艂 by膰 wysadzony, a nast臋pnie ostrzelany. Bro艅 mia艂a by膰 dostarczona z okr臋gu.
Na miejsce zasadzki wybrano odcinek toru mi臋dzy Pod艂臋偶em, a Grodkowicami. W dniu 27 stycznia oddzia艂y Kedywu zako艅czy艂y swoje przygotowania, oczekiwano jedynie na bro艅 z okr臋gu. Na czas oczekiwania oba oddzia艂y planowano zakwaterowa膰 w le艣nicz贸wce na terenie Puszczy Niepo艂omickiej, ale po przybyciu na miejsce "Roman" - W艂adys艂aw Kordula obawiaj膮c si臋 dekonspiracji skierowa艂 ich do szko艂y na terenie Woli Batorskiej.
Patrol minerski w sk艂adzie: "Mars" - Zygmunt Kawecki, "Spokojny" - Henryk Januszkiewicz, "Zawa艂a" - Kazimierz Lorys, "Wr贸bel" - W艂adys艂awa Wi艣niewski, oraz "Koral" - Mieczys艂aw Cie艣lik, "Zemsta" - W艂adys艂aw Bajer i Kuba - Zbigniew Kwapie艅 dotarli na miejsce na sz贸st膮 wiecz贸r. Oczekiwali ich tam "W膮sacz" - Stanis艂aw Wi臋ckowski i "Powolny" - Ryszard Nuszkiewicz. Od razu stwierdzono, 偶e okr臋g nie wywi膮za艂 si臋 z zobowi膮za艅 i dostarczy艂 tylko niewielka cz臋艣膰 obiecanej broni. Na dodatek oddzia艂y partyzanckie dociera艂y na miejsce dopiero o 贸smej, z powodu cz臋stych patroli niemieckich. W tej sytuacji dow贸dztwo tzn.: "W膮sacz" i "Powolny" zdecydowa艂o o odwo艂aniu ostrzelania poci膮gu. W zwi膮zku z tym odes艂ano bro艅 wozem, kt贸rym przyby艂a z powrotem do Wrz膮sowic. Oddzia艂y za艣 opu艣ci艂y teren i uda艂y si臋 w kierunku 艁apanowa.
Do wykonania zadania pozosta艂o dziesi臋ciu ludzi. Nazwiska dziewi臋ciu z nich znajdziecie na pomniku upami臋tniaj膮cym zamach przy wiadukcie, s膮 to: "W膮sacz", "Koral", "Powolny", "Spokojny", "Mars", "Wr贸bel," "Zawa艂a" "Kruk", oraz "Zemsta". Na miejscu pozosta艂 wed艂ug W艂odzimierza Rozmusa tak偶e niepodany z imienia i nazwiska "Wrak".
艁adunek pod艂o偶ono oko艂o 40 metr贸w na zach贸d od wiaduktu. Oko艂o godziny dwudziestej trzeciej "Kruk" zasygnalizowa艂 zbli偶anie si臋 w艂a艣ciwego poci膮gu. "Mars" nacisn膮艂 r膮czk臋 zapalarki. Wybuch wykolei艂 parow贸z, trzy nast臋pne wagony i wagon s艂u偶bowy. Po chwili ochrona poci膮gu otwar艂a ogie艅. "Zemsta" i "Kruk" udali si臋 do Niepo艂omic, za艣 reszta grupy do Raciborska. W tym czasie oddzia艂 niepo艂omickiego Kedywu "Pomost" pod dow贸dztwem Antoniego Rojowicza "Brzozy" odda艂 ko艂o Wis艂y par臋 strza艂贸w i spu艣ci艂 na rzek臋 dwie 艂odzie. Dzia艂ania te mia艂y na celu przekonanie oddzia艂贸w hitlerowskich, 偶e zamachowcy udali si臋 w innym kierunku ni偶 rzeczywisty. Akcja zmylenia uda艂a si臋. SS-man贸w, kt贸rzy przybyli do Niepo艂omic nast臋pnego dnia poinformowano, 偶e jaka艣 banda oko艂o p贸艂nocy przekroczy艂a Wis艂臋. Mimo, 偶e niemieckie oddzia艂y znalaz艂y 艣lady prawdziwego odwrotu nie uda艂o im si臋 uj膮膰 zamachowc贸w. Wed艂ug informacji uzyskanych p贸藕niej przez wywiad AK w wyniku zamachu zmar艂y trzy osoby, pi臋tna艣cie zosta艂o powa偶nie rannych, a dwudziestu siedem lekko. Zniszczenia by艂y usuwane przez osiemna艣cie godzin przez trzysta pi臋膰dziesi膮t os贸b, a w tym czasie sze艣膰dziesi膮t jeden poci膮g贸w op贸藕ni艂o si臋.
W dzie艅 wyjazdu Hans Frank wyg艂osi艂 do m艂odzie偶y niemieckiej przem贸wienie z okazji rocznicy, podkre艣laj膮c w nim m.in. spok贸j panuj膮cy na terenach okupowanych. Kilka godzin p贸藕niej sam si臋 przekona艂, jak wygl膮da spok贸j w okupowanej Polsce.
Tekst: Joanna Jasonek - fragment opracowania Szlakiem pami臋ci lat 1939-45 po Niepo艂omicach i okolicy - http://szlak193945.fm.interia.pl
Pomnik zosta艂 postawiony w okresie Polski Ludowej, a w 1992 roku Rada Miejska go odnowi艂a
|
